Startpagina > Aantekeningen > Blue zones

Blue zones

Er zijn zones op de wereld waar de levensverwachting hoger ligt dan gemiddeld. Dit gemiddeld ligt niet één of twee jaar hoger, maar zeven jaar hoger! Ik hoor je het denken: 'hoort Nederland daar ook bij?' Nee, helaas niet.. Maar hoe kan dit? En waar zijn deze zones? Lowie van Doninck heeft verschillende colleges gegeven over de Blue Zones.

Op de afbeelding hier boven zie je hoeveel Blue Zones er zijn en waar ze liggen. Het zijn er niet zo veel, maar wellicht heeft dit te maken met het feit dat je nog aan best veel kenmerken moet voldoen om een Blue Zone te zijn. Wij zijn waarschijnlijk een generatie waar de levensverwachting lager ligt. Kijkend naar de hoeveelheden suikers en vetten wij tot ons nemen. In een Blue Zone is er zeven jaar meer levensverwachting, waarvan twaalf jaar meer gezonde levensjaren. De levensverwachting wordt afgestemd op genetische factoren (10/20%), leefstijlfactoren (80/90%) en omgevingsfactoren, bijvoorbeeld de luchtpollutie. Nederland hoort niet bij de Blue Zones omdat de luchtpollutie te slecht is. Dit komt waarschijnlijk doordat de mensen in Nederland veel dichter op elkaar leven dan in andere landen. Maar, wanneer we kijken naar het percentage bij de leefstijlfactoren, dan ligt dit aardig hoog. Bovendien hebben we de leefstijl zelf in de hand, dus de verandering moeten we zelf maken! Alleen de grote vraag is dus: hoe kunnen we mensen verleiden tot gezonder gedrag?

Er zijn negen leefstijlfactoren gekoppeld aan de Blue Zones:
- Bewegen
Mensen moeten meer bewegen. Bewegen is niet alleen van invloed op onze gezondheid maar ook op de snelheid waarin we fysiek en cognitief verouderen. Door voldoende beweging vertragen we de verouderingseffectien die optreden in ons uithoudingsvermogen, spierkracht en cognitie. Bewegen heeft vooral een positieve invloed op de zogenaamde risicofactoren bij het metaboolsyndroom. Het metaboolsyndroom omvat eigenlijk alle risicofactoren zoals te hoge bloeddruk, overgewicht, obesitas, te hoog cholesterol, insulineresistentie, atherosclerose en de fysieke kwetsbaarheid. Ook het stimuleren van bewegen bij ouderen werkt om de zelfredzaamheid te bevorderen. Door lichaamsbeweging verbetert of blijven de fysieke mogelijkheden behouden waardoor ouderen langer zelfstandig blijven wonen. (De Greef, 2009)
Een 'good' of 'best practice' van bewegen is het programma Sport en Bewegen in de Buurt. Een gezonde keuze moet ook een gemakkelijkere keus worden. Het programma rust op twee belangrijke pijlers, namelijk: een vraaggericht lokaal sport- en beweegaanbod en het stimuleren van meer lokaal maatwerk.("Sport en Bewegen in de Buurt", z.j.) Zo zijn er vele actieplannen rondom gemeentes die zich willen inzetten op het gebied van sport- en bewegingsactiviteiten.

- Doel hebben
In 2013 heeft Kusse onderzoek gedaan naar de Blue Zones en stuitte op het feit dat er meer voorbeelden zijn van preventieve geneeskunde. Daar valt onder andere een doel hebben in het leven onder. Een reden om op te staan. In de blue zones gaan mensen niet met pensioen, ze blijven gewoon doen wat ze altijd al hebben gedaan en behouden zo hun zinvolle dagbesteding. Paro is hier een goed voorbeeld bij. Paro geeft mensen het gevoel dat ze voor Paro moeten zorgen. Hierdoor hebben de ouderen weer een zinvolle dagbesteding. Paro is ook ingezet in het verzorgingstehuis Talma Hof en Talma Haven. Hieruit blijkt dat Paro zorgt voor het gewenste effect en geeft dus een gevoel van welzijn en geluk geeft ("Knuffelen bij dagopvang Talma Hof en Talma Haven", 2012).

- Relaxen
Relaxen valt ook onder één van de leefstijlfactoren. In dit boek wordt verteld over de Blue zone in Sardinië. Hier wordt teruggekeken naar de samenleving, de cultuur en de geschiedenis van dit volk. Ook wordt er gesproken over tijd nemen voor jezelf en ontspanning. Zo worden de voordelen van relaxen, meditatie en familie benoemd. (Buettner, 2008)

Zoneparc is een interventie dat zich onder andere heeft verdiept in de ontspanning. Het is een innovatief ingericht schoolplein voor het primaire onderwijs. Op dit schoolplein zijn drie verschillende zones:

- De blauwe zone: Hier worden spelletjes gespeeld zoals kringspellen, hinkelen, twister, etc.
- De rode zone: Dit is de sport zone. Hier kan worden gevoetbald, gebasketbald, gehockeyd, etc.
- De gele zone: de zogenaamde 'chill' zone. De kinderen kunnen hier relaxen, hangen en kletsen. Dit is dan ook de plek voor sociale interactie. ("Loket gezond leven, Zoneparc", z.j.)

- Alcohol
'Alcohol verhoogde de kans op een uitstekende gezondheid en verlaagde tegelijkertijd het risico op erntig ziek zijn in vergelijking met niet-drinken.' (Snel, 2002, p. 10)
'Om een uitstekende gezondheid te bereiken en ziekte te vermijden waarmee en passant wordt voldaan aan de definitie van gezondheid van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) is het meeste profijt te behalen uit 1,5 tot 3 glazen per dag.' (Snel, 2002, p. 10)
Alcohol heeft een dus ook een goede kant, die de gezondheid bevordert, maar wel met mate. Alcohol wordt al gauw als ongezond gezien, terwijl dit (met mindere mate) niet aan de orde is.

Gezond Verstand is een interventie die zich richt op alcohol en drugsgebruik in de gemeente Edam-Volendam. Hierbij worden ouderen en jongeren zowel voorgelicht over deze onderwerpen. Deze interventie richt zich op het verminderen van het gebruik van alcohol oftewel het gebruik van alcohol in mindere mate. ("Gezond verstand: Alcohol &drugs", z.j.)

- Voeding
In de Blue Zones word voornamelijk meer groentens en minder vlees gegeten. Minder vlees, maar meer vis. De Gezondheidsraad geeft ook het advies om minder verzadigde vetten te eten. De gezondheidswinst is mogelijk wanneer de verzadigde vetten in de voeding worden vervangen door de onverzadigde vetten. In vele vissoorten is het onverzadigde vetgehalte hoog. (Hornstra, Grooten & Van Binsbergen, 2012)

SchoolGruiten is een interventie waarbij scholen minstens tweemaal per week gestructureerd groente en fruit eten in de pauze op school. Dit programma wordt gesponsord door de Europese Unie en schoolfruitleveranciers. Zo blijkt dat kinderen die de Smaaklessen hebben gehad op school makkelijker onbekende voeding proveren, maar ook meer verschillende voeding lusten. ("SchoolGruiten, EU-schoolfruit en Smaaklessen goed onderbouwd", z.j.)

- Minder eten
'Hara Hachi Bu' is een begrip dat leert dat je je nooit meer dan 80% vol zou moeten eten. Dit is een begrip waar in Okinawa veel gebruik van wordt gemaakt, de mensen eten zich namelijk niet helemaal vol. ("Hara Hachi Bu", 2013)

In dit artikel wordt een werkplek-interventieprogramma gericht op minder eten en meer bewegen om de gewichtstoename bij jongvolwassenen te voorkomen. Zo wordt er verschillende informatie verstrekt over voeding en bewegen, maar ook wordt er gekeken naar de leefomgeving. Door te kijken naar de leefomgeving kunnen verschillende activiteiten georganiseerd worden zoals bijvoorbeeld wandelen in de lunchpauze. ("Kennis over jeugd en opvoeding", z.j.)

- Geloof & spiritualiteit
Uit onderzoek (Coumans, 2014) blijkt dat mensen die gelovig zijn een fractie gelukkiger zijn onkerkelijke mensen. Zo zijn de menssen die meer dan één keer per week naar de kerk gaan beduidend gelukkiger en tevredener dan degenen die zelden of nooit naar de kerk gaan.
Om bij deze leefstijlfactor een interventie te vinden leek me vrij lastig. Daarom heb ik een artikel gevonden waaruit blijkt dat christenen gelukkiger zijn dan atheïsten. (Verhoef, 2008)

- De familie staat op de eerste plaats
In de Blue Zones staan familie en vrienden centraal. Zo zijn er in de Blue Zones geen verpleeghuizen te vinden, want de kinderen zorgen voor hun ouders. Doordat zei veel bloedverwanten om zich heen hebben voelen ze zich relaxter.
("Langer, gelukkig & gezond leven: Blue Zones", 2013)
In artikel "Hechte familieband", z.j. worden drie tips gegeven om hecht met je familie te blijven. Het vinden van een interventie ging niet gemakkelijk, dus vandaar dit artikel.

-Hechte gemeenschap
In het artikel van Buetnerr wordt ook beschreven hoe hecht de bevolking is en wat dit met hen doet. Dit zorgt voor een grotere saamhorigheid, veiligheidsgevoel en geeft een thuis gevoel. Maar ook het feit dat de gemeente altijd weet hoe jij ervoor staat kan hulp bieden. (Buettner, 2008)
Het sociale netwerk bepaalt in welke mate een persoon participeert in de gemeenschap. Ook de sociale cohesie van het netwerk is van invloed op de gezondheid. ("Nationaal kompas volksgezondheid", 2014)

Zo zijn er in Middelburg vijf restaurants geopend die als ontmoetingsplek fungeren en waar mensen uit alle lagen van de bevolking elkaar kunnen ontmoeten en lekker met elkaar kunnen eten.("Provincie Zeeland", z.j.)

Literatuurlijst:
Buettner, D.(2008). Het geheim van langer leven. Amersfoort, Nederland/België: National Geographic.
Coumans, M. (2014). Meer religieus, meer welzijn? Geraadpleegd op https://www.kerknet.be/admin/files/assets/documenten/14_07_meer_religieus_-_
Hara Hachi Bu. (2013, 29 september) Geraadpleegd op 23 oktober, 2014, op https://nl.wikipedia.org/wiki/Hara_hachi_bu
Greef, M. de. (2009). Het belang van bewegen voor onze gezondheid. Geraadpleegd op www.actiefadvies.nl
Gezond verstand: Alcohol &drugs. (z.j.). Geraadpleegd op https://www.edam-volendam.nl/inwoner/gezond-verstand-alcohol-drugs_42071/
Hechte familieband. (z.j.). Geraadpleegd op https://www.salusi.nl/hechte-familieband-3-tips-hechtere-familierelatie/

SchoolGruiten, EU-schoolfruit en Smaaklessen goed onderbouwd. (z.j.). Geraadpleegd op https://www.nationaalkompas.nl/gezondheidsdeterminanten/leefstijl/voeding/wat-is-de-effectiviteit-en-gezondheidswinst-van-preventie-gericht-op-voeding/

Sport en Bewegen in de Buurt. (z.j.). Geraadpleegd op https://www.sportindebuurt.nl/

Snel, J.(2002). Alcohol, nuchter bekeken. Assen, Nederland: Koninklijke Van Gorcum.
Telegraph Herald, [Foto]. (2011, 13 september). Geraadpleegd op https://www.thonline.com/news/tri-state/article_ca0a38be-74e8-5d42-a84b-ab1ec3fea84d.html?mode=image
Verhoef, F. (2008, 18 maart). Gelovigen zijn gelukkiger dan atheïsten.Geraadpleegd op https://www.elsevier.nl/Wetenschap/nieuws/2008/3/Gelovigen-zijn-gelukkiger-dan-atheisten-ELSEVIER185995W/

Menu

Contact

Blue zones