Verouderen

Dit college is gegeven door Drs. Martin R. van Gennep met als onderwerp 'Veroudering: een kwestie van evenwicht'.

Drs. Martin R. van Gennep is gespecialiseerd in geriatriefysiotherapie en neuropsychologie. Geriatrie houdt in dat je medisch gespecialiseerd bent in de behandeling voor ouderen. ("Nederlands woordenboek", z.j.) Neuropsychologie is de wetenschap waarin de samenhang tussen het centraal zenuwstelsel en het menselijk of dierlijk gedrag wordt bestudeerd. Hierbij worden de hersenen beschouwd als het centrale orgaan dat het gedrag coördineert en reguleert. ("Nederlandse encyclopedie", 2007)

Tijdens dit college hebben wij ons verdiept in de gerontologie: de wetenschap van het ouder worden in lichamelijk, maatschappelijk en geestelijk opzicht.("Nederlands woordenboek", z.j.) De gerontologie kan je onderverdelen in de volgende categoriën:
- Demografie: de beschrijving van de bevolking
- Sociaal: met oog op het bejaardentehuis, de mantelzorg
- Psychologisch: problemen met de frontale functies in het brein zoals gedrag
- Biologisch fysiologisch: veranderingen in het lichaam

Maar, wat is nu precies verouderen?
Wanneer we het hebben over verouderen, hebben we het over levende materie. Het verouderingsproces is universeel; het gebeurd bij elk individu, in elke populatie. Het is een intrinsiek, progressief en irreversibel proces. Het is helaas, ook een aflopend proces.

Er zijn diverse theoriëen over het verouderingsproces, namelijk:
- Genetisch bepaald
- Stochastisch: door toeval
- Organisch: door middel van het immuunsysteem
- Theorie van Hayflick: door middel van telemeren

Maar, welke theorie is nu waar?
Er zijn zowel interne als externe factoren in het spel, maar ook ziekten factoren. Bovendien, kunnen wij zelf ook invloed uitoefenen op onze gezondheid.

Er zijn een aantal typische geriatrische problemen:
- Multipele pathologiën: meerdere ziektebeelden
- Cascade breakdown: een snelle achteruigang met vaak vele complicaties
- Verminderde homeostase: homeostase is een proces waarbij het inwendige milieu van je lichaam in evenwicht blijft, met daarbij als doel dit evenwicht te behouden, ondanks omgevingsinvloeden. Doordat er sprake is van aantasting van het evenwicht, is er een toenemende wanorde binnen de mensenlijke regelsystemen. Mensen worden verstoord, wankel en kwetsbaar.
- Veranderingen in spieren: Bij het verouderingsproces zijn er ook veranderingen in de spieren. Er is sprake van atrofie (afname van het spierweefsel) met als gevolg sarcopenie.
- Daling van de VO² max: de hartfrequentie en het maximale slagvolume neemt af. De conditie en uithoudingsvermogen wordt steeds minder.
- Verandering op het gebied van hart en vaten: bloeddruk gaat vaak omhoog en het duurt vaak langer het hart zijn maximum bereikt.
- Veranderingen in de longen en de thorax: het lonogoppervlak wordt minder en daardoor is er minder zuurstof toegankelijk.
- De temperatuurregulatie: de hypothalamus is minder gevoelig en er zijn vaak problemen wanneer er vanuit het lichaam gereageerd moet worden op omgevingstemperaturen en inwendige temperatuursveranderingen.
- Centrale zenuwstelsel: er zijn steeds minder neuronen en die ook steeds minder werkzaam zijn, maar ook de geleidingssnelheid hiervan neemt af.
- Diversen: zo zijn er nog overige complicatie zoals botontkalking, afname van de werking van de zintuigen, complicaties in bindweefsel en de inwendige organen.

Zo worden wij in dit college ook gewezen op de vele medicamenten die de mensen krijgen toegewezen, maar ook op de psycho-somatische aandoeningen, het trage reconvalescentie (herstel), leeftijd specifieke beelden en een andere presentatie van het ziektebeeld. Dat laatste puntje wil ik nog even toelichten. Vaak zitten er achter bepaalde complicaties meerdere oorzaken, maar zijn deze oorzaken niet gemakkelijk te achterhalen omdat je geen compleet beeld hebt van het ziektebeeld. Het is nog wel eens aan de orde dat de diagnose verkeerd gesteld word omdat er sprake is geweest van een andere presentatie van het ziektebeeld.

Literatuurlijst:
Gennep,van M.R. (2014) Lectoraat Active Ageing. Avans Hogeschool Breda.
Nederlandse encyclopedie. (2007, 28 februari). Geraadpleegd op https://www.encyclo.nl/lokaal/10144